10 juli 2024

Gewone margriet

De margriet is een iconische bloem, bekend om zijn stralend witte bloemblaadjes die een zonnig, geel hart omringen. Het beeld van iemand die bloemblaadjes plukt en de woorden “Hij houdt van me… hij houdt niet van me” mompelt, is diep verankerd in het volksgeloof. Oorspronkelijk afkomstig uit Europa, is de margriet een geliefde tuinplant en een veelgeziene gast in boeketten en decoraties.

In verschillende religies wordt de margriet gezien als een symbool van liefde, loyaliteit en zuiverheid. Daarnaast speelt deze bloem een rol in de traditionele geneeskunde. Laten we ons verdiepen in de fascinerende wereld van de margriet!

Vraag een kind om een bloem te tekenen, en de kans is groot dat het de vorm van een margriet kiest. Deze meerjarige plant is herkenbaar aan haar prachtige witte bloemblaadjes en stralende, goudgele hart. Margrieten sieren niet alleen vele Nederlandse tuinen, maar bloeien ook volop langs bermen, in graslanden en op akkerland tijdens de zomermaanden. De margriet is een wonder van de natuur, die met haar schitterende bloei een ware ode aan de zon brengt.

Naamgeving

De naam margriet komt van het Oudgriekse “margarites”, dat weer uit het Babylonisch komt en parel betekent. Bij deze weten alle Margaretha’s, Greetjes en Margrietjes dat ze “parels van vrouwen” zijn. Vroeger werd de plant ook wel ‘paarlemoentje‘ genoemd.

Leucanthemum betekent ‘witte bloem’ en is afkomstig van het Griekse leukos = wit, en anthemon = bloem.
Vulgare wil zeggen dat de plant algemeen voorkomt. Wat niet wil zeggen dat ze vulgair is!

De geschiedenis van de margriet

De margriet heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot de oudheid. In de tijd van de oude Grieken en Romeinen werd deze bloem niet alleen gewaardeerd om haar decoratieve waarde, maar ook om haar geneeskrachtige eigenschappen. Tijdens de middeleeuwen werd de margriet geëerd als symbool van zuiverheid en verscheen ze vaak in religieuze kunstwerken, een teken van haar diepere betekenis.

In de 19e eeuw begon de margriet aan een opmars als geliefde tuinplant en als snijbloem in boeketten. De tijdloze schoonheid die de oude Grieken en Romeinen al bewonderden, wordt ook vandaag de dag nog erkend en gekoesterd. Tegenwoordig staat de margriet symbool voor herdenking, en wordt ze geroemd om haar esthetische waarde in tuinen en boeketten.

Composiet

De gewone margriet (Leucanthemum vulgare) is een opvallende, overblijvende plant uit de composietenfamilie (Asteraceae). De margriet is dus familie van de zonnebloem en de paardenbloem.

Symboliek van de margriet

We hebben al even kort gesproken over de symbolische betekenis van de margriet, een bloem die een belangrijke rol speelt in verschillende rituelen en tradities. In diverse culturen staat de margriet voor onschuld, liefde en puurheid. Deze kernwaarden verbinden de margriet met heilige figuren, zoals de maagd Maria in het christendom, waardoor de bloem een symbool van deugd en zuiverheid werd in de middeleeuwen.

De margriet is een krachtige boodschapper van toewijding en liefde. Het geven of ontvangen van een margriet draagt een diepgaande boodschap: het betekent dat iemand zijn liefde, waardering of respect voor jou wil uitdrukken.

In bepaalde culturen wordt de witte margriet geassocieerd met de zon, een symbool van energie, jeugd en vitaliteit. Het ontvangen van een margriet in deze context is een wens voor een lang, gezond en gelukkig leven.

Het is duidelijk dat het ontvangen van een margriet veel meer betekent dan een simpel gebaar. De margriet draagt een rijkdom aan mooie, liefdevolle betekenissen die over culturen heen resoneren. Nu we de diepe symboliek van deze vrolijke, witte bloem begrijpen, kunnen we haar met nog meer betekenis uitdelen aan de mensen die we liefhebben.

Medicinale eigenschappen

Zoals we eerder beschreven, is de margriet niet alleen een schoonheid om te zien, maar ook een bloem met een fascinerende geschiedenis in de traditionele geneeskunde. De essentiële oliën uit de margriet staan bekend om hun ontstekingsremmende eigenschappen en werden ingezet bij de behandeling van aandoeningen zoals spierpijn en artritis.

Naast de bloemen hadden ook de bladeren van de margriet een medicinale rol. In vroeger tijden werden ze gebruikt om koorts en hoofdpijn te bestrijden. De hele plant fungeerde als diureticum, waarmee men vochtophoping in het lichaam probeerde tegen te gaan. Bovendien werd deze wonderlijke bloem ingezet om de eetlust te stimuleren, de spijsvertering te bevorderen en de ademhaling te vergemakkelijken.

De oude geneeskunde beschouwde de margriet als een helende en waardevolle bloem. Hoewel er enige wetenschappelijke onderbouwing bestaat voor het gebruik van de margriet, is er meer onderzoek nodig om de veiligheid en effectiviteit volledig te bevestigen.

Opmerking: Deze site vervangt geen deskundig advies voor medische behandeling. Raadpleeg altijd een deskundig zorgverstrekker of arts. Ook wat betreft de op deze website aangeboden culinaire recepten mag u deze niet beschouwen als deskundig advies. Daarvoor dient u zich te richten tot een gehomologeerde arts, fytotherapeut of diëtist.

Rembert Dodoens

Dodoens heeft het in zijn Cruijdeboeck (deel 2 capitel 19, bladzijde 207-209) ook over de margriet. Hij onderscheidt twee soorten: “Madelieven sijn tweederleye van gheslachte. Groot ende cleyne. Die cleyne sijn oock tweederhande/ deen tam ende dander wildt.”

Culinair

Margrieten kunnen gegeten worden. De bloemblaadjes zijn regelmatig terug te vinden in salades of andere gerechten. De smaak is scherp en een beetje bitter.
Ook de bloem kan je gebruiken in een salade of als versiering op een gerecht.
Je kan lekkere thee zetten van de bloemen. De wortelen kan je rauw eten of stomen/koken.

Voorspellingen

In bepaalde culturen wordt de margriet geassocieerd met waarzeggerij. Dit komt door het spelletje dat ook de meesten van ons als kind hebben gedaan: “he loves me, he loves me not.” Hierbij trek je één voor één de bloemblaadjes uit terwijl je per bloemblaadje afwisselend ‘Hij/zij houdt van mij’ of ‘Hij/zij houdt niet van mij’ zegt. Dit doe je totdat er geen blaadjes meer over zijn. Succes!

Weetjes over de margriet

Elke maand heeft een eigen geboortebloem. De margriet is de geboortebloem van de maand maart.

De margriet is een fascinerende bloem, met zowel mannelijke als vrouwelijke delen, wat haar tweeslachtig maakt. Haar zaden worden op elegante wijze door de wind verspreid, terwijl ze door een indrukwekkend scala aan bestuivers – waaronder vlinders, bijen, hommels, wespen, vliegen en kevers – wordt bestoven.

Vermeerdering van de margriet kan eenvoudig plaatsvinden door het delen van de plant in het voorjaar of na de bloei. Om de aanwezigheid van deze prachtige bloem te bevorderen, is het beheer cruciaal. Jaarlijks of tweejaarlijks maaien na de zaadvorming helpt hierbij.

De gewone margriet gedijt het beste op goed gedraineerde, neutrale grond en verdraagt kalkrijke bodems. Je vindt deze zonminnende plant langs wegen en paden, waar ze snel groeit en vanaf haar tweede levensjaar begint te bloeien, aan het einde van de lente of in de zomer.