Goed nieuws… !

Mijn zondagse stadswandeling door Brugge had weer enkele aangename verrassingen in petto.

Muurfijnstraal

Reeds van het begin van de lente bloeit de muurfijnstraal (Erigeron karvinskianus) op de kademuren langs de Reie te Brugge, en zoveel maanden later – we zijn bijna eind oktober – staan er nog vele planten te bloeien dat het een lust is om te zien. (Zie foto boven)

Muurfijnstraal (Erigeron karvinskianus, synoniem: Erigeron mucronatus) is een vaste plant uit de composietenfamilie. De plant is afkomstig uit Mexico. Daarom wordt het ook wel het ‘Mexicaans madeliefje’ genoemd.  Einde negentiende eeuw raakte het over de wereld verspreid. De plant werd voor het eerst waargenomen op oude kademuren langs de Leie in de stad Kortrijk (2001). In de daaropvolgende jaren is muurfijnstraal  in verschillende Vlaamse steden ingeburgerd. Eerst in Brugge (2002), later ook in Gent (2006). Momenteel ook bekend in Antwerpen, Koksijde, Menen, Roeselare, Veurne, … en ongetwijfeld ook in verschillende andere steden.

Dwergmispel –Cotoneaster

Op de kademuur langs de Verversdijk (Brugge) vonden we een dwergmispel. Dwergmispel (Cotoneaster) is een geslacht uit de rozenfamilie (Rosaceae). Het omvat ongeveer 90 soorten.

Het natuurlijke verspreidingsgebied van de meeste Cotoneaster-soorten ligt in de gematigde streken van Azië met als belangrijkste gebieden de Himalaya en Zuidwest-China. Het is een agressieve groeier die de inheemse vegetatie verdringt. Bovendien zijn alle delen van de plant, vooral de vruchten, licht giftig. Verschillende Cotoneaster-soorten zijn bezig met een opmars in Vlaanderen. Verwilderde exemplaren komen vooral voor in stedelijke omgevingen en door de mens gecreëerde habitats, zoals muren.

Cotoneaster-soorten zijn agressieve groeiers die, eenmaal gevestigd, de inheemse vegetatie verdringen. De soorten vormen dichte begroeiingen, variërend van dikke matten laag bij de grond tot volwaardige struiklagen. Als gevolg van de dichte begroeiing krijgen inheemse soorten geen licht meer en worden zij verdrongen. Met name in duingebieden zorgt dit op meerdere plekken al voor grote problemen. Het gaat hierbij voornamelijk om de Cotoneaster horizontalis (vlakke dwergmispel).

Cotoneaster-soorten staan momenteel niet op de Unielijst van invasieve exoten. Dit betekent dat er geen wettelijke plicht is om deze soorten te bestrijden. Wel is het verboden om sommige soorten aan te planten in de omgeving van de bedrijfsmatige teelt van boomkwekerijen in verband met bacterievuur.

Bron: Kennisnetwerk – invasieve soorten

Keizerskaars

De keizerskaars (Verbascum phlomoides) op de hoek van de Coupure en de Predikherenstraat staat er nog steeds in bloei. Een onverlaat heeft wel de hoofdstengel afgebroken, maar de plant heeft verschillende boeistengels gevormd waaraan nog steeds bloemetjes staan. De plant, die een hoogte kan bereiken van 30 tot 150 cm, vormt een rozet van gesteelde, tongachtige bladeren waaruit een bloeistengel ontspruit met gele bloemen die bloeien van juli tot augustus. (We zijn nu al 22 oktober!)
De bloeiwijze is een dichte, aarvormige, wollige tros. In de onmiddellijke omgeving heeft de plant zich uitgezaaid en zijn jonge zaailingen te zien die, hopelijk, volgende zomer ook tot volwassen exemplaren zullen uitgroeien.

Coupure

Nog meer goed nieuws valt te melden over de kademuren aan de Coupure (Brugge). De voorbije zomermaanden kregen deze oude muren een ‘onderhoudsbeurt’ die alle muurvegetatie had vernietigd.
Het is verheugend te zien dat deze biotoop zich geleidelijk aan herstelt. Er staan al weer enkele rode spoorbloemen in bloei, muurfijnstraal, klein glaskruid, wolfspoot,… De biotoop heeft dus minder schade opgelopen dan aanvankelijk gevreesd. Het bewijst nog maar eens hoe krachtig het natuurlijk herstellend vermogen van deze wilde planten is.

In tegenstelling tot Wallonië, waar rode spoorbloem al erg lang ingeburgerd is, is de soort in Vlaanderen steeds erg zeldzaam geweest, ongetwijfeld bij gebrek aan geschikte groeiplaatsen. Op de weinige huidige groeiplaatsen in Vlaanderen waar rode spoorbloem ingeburgerd is, wordt ze gevonden op stenig substraat, steeds in uitgesproken zonnige omstandigheden: oude muren, kanaaloevers enz. Opvallend is dat bijna alle standplaatsen gelegen zijn langs waterwegen. In de regio van herkomst is rode spoorbloem te vinden op zonnige rotswanden. (bron: Ecopedia)

Bleekgele droogbloem

Ook goed nieuws is dat de Bleekgele droogbloem op vele plaatsen in de stad opnieuw terug van weggeest is. Zowel aan de Coupure als in enkele belendende straten vond ik jonge exemplaren, waarvan enkele nog in bloei (zie foto). Door zijn viltige uiterlijk is de Bleekgele droogbloem gemakkelijk te herkennen. Het is een pioniersoort die aan de top van de onvertakte stengels kluwens van hoofdjes heeft staan met oranje kleurige buisbloemen. 

Bleekgele droogbloem is een vrij zeldzame soort in Vlaanderen. Het verspreidingspatroon bestaat uit verschillende kerngebieden. Het talrijkst is de soort in de Duinen en in het Antwerpse havengebied, waar grote oppervlaktes pioniersvegetatie aanwezig zijn op de opgespoten terreinen. Ook in andere grotere industriegebieden (haven van Zeebrugge, Gentse kanaalzone) duikt bleekgele droogbloem regelmatig op. De soort is vrij talrijk in het Midden-Limburgse vijvergebied. Het totale aantal vindplaatsen neemt toe, voornamelijk op de grote opgespoten terreinen in de havengebieden. (Bron: Ecopedia)

Vindingrijk

En tenslotte: een hartverwarmend voorbeeld van hoe je creatief met wilde planten kan omspringen. Een creatieveling heeft op zijn fiets een bak met o.a. muurleeuwenbekje gemonteerd. Of de fiets nog gebruikt wordt weet ik niet. In ieder geval staat hij mooi te pronken aan de voorgevel van dit huis langs de Coupure. Proficiat mijnheer of mevrouw voor dit originele concept. Het toont aan dat stadsplanten steeds meer gewaardeerd worden.