Muursla

Ik ben helemaal weg van de muursla (Mycelis muralis)! Deze elegante plant, met zijn slanke stengel en verfijnde, gele bloempjes, staat als een koninklijke verschijning op de kademuren en bruggen van Brugge. Het is een echte verborgen schat, die je ook vaak tegenkomt langs huisgevels. Elk jaar spot ik bloeiende planten op de Meebrug en langs de Groenerei, en ook aan de Verversdijk is hij volop te bewonderen. Vandaag ontdekte ik er zelfs enkele langs de Spiegelrei! Maar ik ben ervan overtuigd dat hij nog veel vaker in de stad te vinden is. En als je de bloemen van dichtbij bekijkt, bijvoorbeeld met een loep of op een macrofoto, onthult zich een wonderlijke wereld van delicate schoonheid. De vertakkingen van de plant doen me zelfs denken aan luchtig kantwerk – alsof de natuur haar eigen Brugse kant creëert!

Een verre neef…

Muursla is een plant uit de composietenfamilie (Asteraceae). De hoofdjes op de vertakte stengels van deze plant zijn gewoonlijk slechts vijfbloemig.

Wist je dat de muursla eigenlijk een verre neef is van onze gewone sla? Als je sla in de tuin zou laten doorschieten, zou hij vergelijkbare bloemen krijgen! En ja, de bladeren van de muursla zijn eetbaar en kunnen zelfs in salades, maar eerlijk gezegd, laat hem maar gewoon staan. Het plukken is echt de moeite niet waard, en bovendien doet deze gracieuze plant veel goeds voor de stedelijke flora. Dus geniet van zijn aanwezigheid en laat de natuur haar gang gaan!

Beschrijving

Muursla, of Mycelis muralis, heeft vaak een subtiel blauwachtige waas over zich heen, wat hem een unieke uitstraling geeft. Bij beschadiging scheidt de plant kleverig melksap af. De stengel is rechtop, vertakt en glad, soms met opvallende roodachtige vlekken. De bladeren zijn donkergroen, glad en kwetsbaar. Ze hebben een sierlijk geveerd uiterlijk en versmallen aan de basis tot een getande, gevleugelde steel die de stengel omsluit.

De bloeiwijze bestaat uit kleine bloemhoofdjes, slechts 5 bloemen per hoofdje, die samen een luchtige pluim vormen met uitwaaierende takken.

De muursla kan 60 tot 90 cm hoog worden en bloeit van juni tot augustus, en blijft jaar na jaar terugkomen. Een subtiele schoonheid die opvalt voor wie goed kijkt!

Muursla kan verward worden met akkerkool (Lapsana communis). Deze plant heeft echter een andere bladvorm met sterke bladbeharing en meer dan vijf lintbloemen. Muursla heeft vruchtpluis, akkerkool niet.

Hieronder een foto van akkerkool. Let op de vorm van het blad.

Sla?

Het hoeft je niet te verbazen dat de muursla vooral op… muren voorkomt. Maar dat is niet noodzakelijk. Je vindt dit tere plantje evengoed op de stoep, tegenaan de gevels. Het is – zoals eerder gezegd – een neefje van onze gewone tuinsla. De jonge bladeren van de plant kunnen worden gebruikt in salades of als een soort wilde groente. Ze hebben een milde smaak, vergelijkbaar met gewone sla.

De bladeren van muursla zijn verrassend veelzijdig: je kunt ze rauw toevoegen aan salades of koken zoals spinazie. Boordevol vitamines en mineralen zoals vitamine C, vitamine A, ijzer en calcium, is deze plant een ware voedingsbom.

Toch wordt het vaak niet aangeraden om de plant te plukken, omdat de smaak niet bijzonder is en het beter is de plant in het wild te laten staan. Daarnaast speelt muursla een rol in het ondersteunen van de stedelijke flora. Dus hoewel het technisch eetbaar is, kiezen veel mensen ervoor om de plant te bewonderen in plaats van te oogsten. En dat is maar goed ook.

Medicinaal gebruik

Muursla heeft een lange geschiedenis van gebruik als medicinale plant.

Muursla heeft een licht bittere smaak die wordt veroorzaakt door de flavonoïden die erin zitten. Deze stoffen geven de plant niet alleen zijn karakteristieke smaak, maar ook zijn geneeskrachtige kracht.

Ze hebben ontstekingsremmende, pijnstillende en anti-oxiderende eigenschappen hebben. De plant is gebruikt om een reeks aandoeningen te behandelen, waaronder artritis, spijsverteringsstoornissen en ademhalingsproblemen.

De bladeren, stengel en wortels worden in de traditionele geneeskunde gebruikt voor de behandeling van verschillende aandoeningen zoals koorts, huidziekten en spijsverteringsstoornissen. Het moet echter met de nodige voorzichtigheid worden gebruikt, omdat het ook toxische effecten kan hebben als het in grote hoeveelheden wordt geconsumeerd.

Gebruik in de cosmetica

Naast de geneeskrachtige eigenschappen wordt muursla ook gebruikt in cosmetica. De plant bevat verbindingen waarvan wordt aangenomen dat ze anti-aging en huidverzachtende eigenschappen hebben. Het wordt gebruikt in een reeks huidverzorgingsproducten, waaronder crèmes, lotions en serums.

Folklore en mystiek

Muursla draagt een fascinerende geschiedenis met zich mee, vol oude verhalen en mystiek. In de oude Griekse tijd werd de plant verbonden met niemand minder dan Apollo, de god van genezing en het licht. Men geloofde dat hij muursla gebruikte om allerlei kwalen te verhelpen. En dan, in het middeleeuwse Europa, kreeg de plant bijna magische proporties: het werd gezien als een krachtig wapen tegen boze geesten en hekserij. Stel je voor, een ogenschijnlijk eenvoudige plant met zo’n diepgewortelde rol in de folklore! Het is alsof de muursla door de eeuwen heen een stille beschermer was.

Naast de culturele betekenis is muursla ook een belangrijke plant voor dieren in het wild. Het biedt voedsel en onderdak aan een scala aan insecten, waaronder bijen en vlinders. De zaden van de plant zijn ook een belangrijke voedselbron voor vogels en kleine zoogdieren.

Bronnen en meer informatie

Bibliografie: Secrets d’une herboriste. Marie-Antoinette Mulot, edities van de Dauphin, 2015, https://www.standaardboekhandel.be/p/secrets-dune-herboriste-9782716315579

https://wildeplanteninbrugge.blogspot.com/search?q=muursla

https://nl.wikipedia.org/wiki/Muursla

https://wilde-planten.nl/muursla.htm

https://www.ecopedia.be/planten/muursla

https://www.floravannederland.nl/planten/muursla

https://waarnemingen.be/species/7073

https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=29594

https://www.plantennamen.info/nederlandse-namen/muursla-mycelis-muralis

Mauerlattich – Bestimmen/Erkennen, sammeln und verwenden. Steckbrief, Bilder & Beschreibung der Pflanze sowie ihrer essbaren Teile und deren Nutzen für Ernährung und Gesundheit:

Link naar de 12 meest recente artikelen