Steenkruidkers

Steenkruidkers (Lepidium ruderale) is een één- of tweejarig plantje met een hoogte van 10 tot 35 cm, met een onaangename geur, dat behoort tot de kruisbloemenfamilie.

De Steenkruidkers is een plant met groene bloempjes, die bloeien van mei tot september in trossen aan de top van de plant. Deze soort groeit op droge, stenige plaatsen en ruigten in het kustgebied en ook in het stedelijk gebied. Op de foto hierboven aan het 15^de eeuwse huis van het Adornesdomein in Brugge.

Naamgeving

Lepidium komt van het Griekse lepis (schub), hetgeen slaat op de kleine hauwtjes, die wel wat op schubben lijken. Ruderale betekent van puinhopen of op puinhopen groeiend.

Beschrijving

Het plantje vormt een rozet van blaadjes die los van elkaar staan op lange steeltjes. In het midden van de rozet vormt zich een rechte, vertakte stengel met spatelvormige blaadjes en langwerpige trosjes groenige bloemen zonder kroonblaadjes. De bloemen zijn klein, wit of groenachtig en worden in trossen aan de toppen van de takken gedragen. De vrucht is een kleine, ronde of ovaalvormige capsule die veel kleine zaadjes bevat. 

Het bloeit van de lente tot de herfst. Steenkruidkers heeft gevleugelde hartvormige vruchtjes met veel zaadjes.

Voorkomen

De soort komt in heel Europa voor, maar heeft een voorliefde voor kuststreken. Zij is vaak te vinden op braakliggend terrein en in bermen. Het wordt soms als een onkruid beschouwd in agrarische omgevingen, omdat het kan concurreren met gewassen om hulpbronnen en opbrengsten kan verminderen.

Het is een zouttolerante plant, die ook goed bestand is tegen betreding en voorkomt op bodems die veel ammoniak bevatten. 

Gelijkende taxa

Dichtbloemige kruidkers (Lepidium densiflorum) heeft eveneens ovale vruchten. De vruchten zijn gemiddeld groter (2-2,5 mm), hebben een U-vormige uitsnijding aan de top en de zaden hebben een gevleugelde rand. Lepidium bonariense heeft ook bovenin de plant veerdelig blad en heeft iets grotere vruchten (2-3,5 mm).

Het makkelijkst onderscheid is de geur. Steenkruidkers is de enige van de twee die een geur heeft. Die is sterk en is zelfs soms nog te ruiken bij volledig afgestorven en verdroogde exemplaren. Veel mensen vinden de plant gewoonweg stinken.

Een muizengeurtje

Dus, de steenkruidkers heeft een wel heel bijzondere geur, zeg maar gerust een muizengeurtje! Ik bedoel, als je ooit het genoegen hebt gehad om muizen in huis te hebben, dan weet je precies waar ik het over heb. Die penetrante geur is gewoon onmiskenbaar. Maar goed, misschien is het niet voor iedereen hetzelfde, dus als je het geluk hebt gehad om nooit een muizenplaag te ervaren, dan ben je echt gezegend!

Maar hé, als je toch nieuwsgierig bent naar hoe die muizen nou eigenlijk ruiken, nou, dan heb ik hier dé tip voor je: snuif gewoon eens lekker aan een steenkruidkers! Ja, echt waar! Het schijnt een soortgelijke geur te hebben.

Hondenpoepstraatjes

Ah, de stad, de bruisende metropool vol verrassingen! En wat kom ik daar vaak tegen aan de voet van verkeersborden en aan gevelmuren? Juist ja, de steenkruidkers! Alsof deze planten een soort geheime boodschap ontvangen hebben van de honden die hier dagelijks even komen ‘snuffelen’. “Hier zijn we!” lijken ze te zeggen, terwijl ze gedijen op die plekjes waar onze trouwe viervoeters een plasje achterlaten. Het is alsof de steenkruidkers gedijt op die plekken waar de stad leeft, met een vleugje hondenaroma voor extra pit!

Een weetje

Zoals bij wel meer soorten kruidkers sterft het bovengrondse deel in het najaar af en blijft er een licht verhout skelet over. Dat kan bij sterke wind afbreken en gaan ‘rollen’. Op deze manier kunnen de zaden over grotere afstand verspreid worden. Steenkruidkers is erg zouttolerant en kan daarom goed dicht langs gepekelde wegen overleven. Door het verkeer is de kans groter dat de plant afbreekt en wegwaait.

Medicinaal gebruik

In de traditionele volkgeneeskunde wordt steenkruidkers voor verschillende doeleinden gebruikt, onder meer als diureticum. Het is ook gebruikt voor de behandeling van aandoeningen van de luchtwegen, zoals astma en bronchitis. Er is echter beperkt wetenschappelijk onderzoek naar de geneeskrachtige eigenschappen en de veiligheid en effectiviteit ervan zijn niet goed vastgesteld.

Bronnen en meer informatie

https://nl.wikipedia.org/wiki/Steenkruidkers

https://www.ecopedia.be/planten/steenkruidkers

https://waarnemingen.be/species/6975

https://wilde-planten.nl/steenkruidkers.htm

https://waarnemingen.be/species/6975

https://kulak.kuleuven.be/bioweb/index.php?lang=nl&detail=794

Lectuur

Stadsflora van de lage Landen; Ton Denters; 2020
Stadsplanten veldgids voor de stad; Ton Denters; 2004
Flora van Nederland (de ‘Heukels’); Ooststroom 19e druk 1977

Link naar de 12 meest recente artikelen