26 juni 2024

Stippelklaverzuring – Oxalis debilis

Tijdens mijn wandeling naar het Adornesdomein in Brugge kom ik vaak langs het charmante Blekerstraatje. Enkele dagen geleden viel mijn oog op een kleine verrassing: tussen de kasseien, vlak tegen een huisgevel, piepte een klaverzuring naar boven. Ik wachtte vol spanning op de bloei, want de bloemetjes zouden meteen duidelijkheid geven. En ja hoor, zodra ze openden, was het meteen duidelijk: stippelklaverzuring, een plantje dat oorspronkelijk uit Zuid-Amerika komt.

Naamgeving

Oxalis is afgeleid van het Griekse ‘oxus‘ of ‘oxys‘ (zuur). De plant bevat een zure stof (oxaalzuur). Op die zure stof berust ook de Nederlandse naam. klaverzuring, vanwege de op klaver lijkende blaadjes. Debilis betekent zwak.

Zeldzaam?

Als je eens op deze soort gaat ‘googlen’ dan kom je haast meteen op een site die je wegwijs wil maken hoe je van deze plant afkomt. Er staat letterlijk: “Vóór bloei Verwijderen: U kunt dit onkruid elk jaar in het vroege najaar of het vroege voorjaar met de hand of met gereedschap verwijderen. Omdat het meerjarig is, moet je het wortelstelsel volledig schoonmaken om te voorkomen dat het opnieuw groeit. Als het onkruid te veel is om te verwijderen, zullen herbiciden nuttig zijn voor de uitroeiing ervan. Deze plant ontwikkelt resistentie tegen herbicide – het kan zijn dat u herbicide moet herhalen voor uitroeiing.”

Toch wel een zeer merkwaardige uiteenzetting voor een plantje dat ondermeer in de verspreidingsatlas te boek staat als “zeldzaam”.
Ook op de website “Wilde planten in België en Nederland” staat deze klaverzuring gemarkeerd als zijnde “zeldzaam”. Zelfs niet ingeburgerd.

Aangeplant dan?

Dus ging ik even aanbellen met de vraag of de bewoners het plantje hadden aangeplant. Het antwoord was een overtuigende “Neen!”. Het is er vanzelf gekomen. Wellicht wordt het in tuincentra te koop aangeboden. Ik zal het eens nagaan. Misschien is het dus een zogenaamde “tuinvlieder“. In ieder geval toch wel een leuke vondst zo tussen de straatstenen.

Beschrijving

Deze planten zijn eenjarig of overblijvend. De bladeren zijn in drie tot tien ronde, hartvormige of lancetvormige blaadjes, gegroepeerd in een krans met alle bladen ongeveer even groot. Ze lijken sterk op klaver, maar bij klaverzuring is het middelste blad iets groter. De bloemen hebben vijf kroonbladen, gewoonlijk aan de basis vergroeid, en variëren in kleur van wit, roze, geel tot rood. De vrucht is een kleine capsule (doosvrucht) met verscheidene zaden.

De wortels vormen een bol omgeven met vele dicht aanliggende broedbolletjes en een gezwollen, vlezige wortel.

De bladstelen zijn behaard. De bladen zijn driedelig. Bovenaan zijn ze 15-20% van de lengte ingesneden. De bovenkant van de blaadjes zijn kaal of weinig behaard en zonder paarse stip en aan de onderkant zijn ze verspreid behaard en met oranje stippen.

Vooral de roze bloempjes zijn mooi. Ze zijn tweeslachtig.

Oxalis

Tot het geslacht klaverzuring (Oxalis) behoren tientallen soorten, maar in Vlaanderen kennen we drie soorten: Gehoornde klaverzuring (Oxalis corniculata), Stijve klaverzuring (Oxalis fontana) en Witte klaverzuring (Oxalis acetosella).

Eetbaar?

De bladeren, bloemen en wortel zijn eetbaar, maar de bladeren bevatten oxaalzuur, waardoor ze hun scherpe smaak krijgen. Ze mogen zeker niet in grote hoeveelheden worden gegeten, aangezien oxaalzuur de calciumvoorraad van het lichaam kan binden, wat leidt tot tekorten. De hoeveelheid oxaalzuur zal afnemen bij koken van de bladeren. Als mensen met reuma, artritis, jicht, nierstenen of hyperaciditeit het consumeren, zullen de symtomen erger worden. Het is dus niet geschikt voor langdurig gebruik.
Nu… een plantje dat als zeldzaam gemarkeerd staat laat je toch gewoon staan.